Sposoby pobierania krwi u małych ssaków
Pobieranie krwi od małych ssaków jest już od dawna standardowym postępowaniem w Ogonku. Badania krwi są bowiem naszym zdaniem niezbędne do prawidłowego postawienia diagnozy i leczenia chorego zwierzęcia. Niestety, ze względu na rozmiar naszych ogonkowych pacjentów, pobranie próbki odpowiedniej wielkości i jakości może sprawiać pewne trudności.
Poniższy artykuł ma na celu przedstawienie w praktyczny sposób zabiegu bezpiecznego pobierania krwi u różnych gatunków małych ssaków.
Ilość krwi jaką możemy bezpiecznie pobrać
Od każdego pacjenta możemy pobrać nie więcej niż 10% całkowitej objętości krwi. U małych ssaków ilość krwi w organizmie to ok 6-8% masy ciała. A więc zwierzak o masie 100 g ma objętość krwi w granicach 6-8 ml. Bezpiecznie dla jego zdrowia możemy w takim razie pobrać maksymalnie 0,8 ml krwi.
Niezbędne materiały
Do pobierania krwi używa się standardowych igieł iniekcyjnych. Przeważnie używamy igieł o średnicy 0,8 mm. Aby zapobiec zatrzymywaniu się kwi w igle i jej krzepnięciu należy zdjąć plastikową nasadkę z igły. Można to zrobić zgniatając delikatnie peanem fragment z klejem. Należy uważać aby nie uszkodzić samej igły i nie zagiąć jej w żadnym miejscu.
Przy pomocy tak przygotowanej igły pobiera się krew bezpośrednio do probówek. Probówki używane przez nas w lecznicy mają pojemność 0,5 ml.
W przypadku pobierania krwi z żyły jarzmowej lub żyły głównej doczaszkowej używa się także gotowych zestawów - strzykawka insulinówka ze zdejmowaną igłą. Po pobraniu próbki należy delikatnie przelać krew ze strzykawki po odłączeniu igły do odpowiednich probówek.
Miejsca pobrania krwi
-
Żyła odpiszczelowa - u większości gatunków ławo dostępna, stosunkowo dużych rozmiarów.
-
Żyła odpromieniowa - łatwo dostępna i często wykorzystywana, przeważnie o prostym przebiegu. Z tego względu najczęściej używana do zakładania kateterów dożylnych.
-
Żyła udowa - przeważnie służy do pobierania krwi u świnek morskich i szynszyli.
-
Żyły ogonowe - dostępne po obu stronach ogona są dobrym miejscem pobrania krwi szczególnie u szczurów. Pobranie krwi jest łatwiejsze po wcześniejszym ogrzaniu ogona. Preferowanym miejscem wkłucia jest 1/3 bliższa ogona po stronie bocznej.
-
Żyła brzeżna ucha - najlepiej nadaje się do pobierania krwi u królików. U innych gatunków ze względu na rozmiar małżowin usznych służy głównie do pobierania bardzo małych próbek krwi, np do badania poziomu glukozy we krwi.
-
Żyła jarzmowa - nie jest zbyt często wykorzystywana do pobierania krwi, ze względu na większy stres dla zwierzęcia w porównaniu z innymi metodami. Dodatkowo przeważnie wymaga lekkiego znieczulenia zwierzęcia. jednak zdarzają się sytuacje w których jest to niezbędne. Z żyły jarzmowej jesteśmy w stanie uzyskać próbki dużej objętości.
-
Żyła główna doczaszkowa - pobierając krew z żyły głównej doczaszkowej jesteśmy w stanie uzyskać próbki dużej objętości w krótkim okresie czasu. Pobranie krwi powinno odbyć się w sedacji ze względu na wielkość naczynia i brak możliwości ucisku w miejscu wkłucia w celu zapewnienia hemostazy. Metoda te jest szczególnie przydatna przy pobieraniu krwi od naszych najmniejszych pacjentów, zwierząt ze słabo widocznymi naczyniami obwodowymi, z niskim ciśnieniem krwi lub w ciężkim stanie klinicznym.
Do pobierania krwi z żyły głównej doczaszkowej używamy strzykawek insulinówek ze zdejmowaną igłą.
Zwierzę układa się na grzbiecie, z kończynami opuszczonymi wzdłuż klatki piersiowej. Igłę wprowadza się bocznie do rękojeści mostka i doczaszkowo od pierwszego żebra pod kątem 30-45º kierując się na przeciwległe biodro. Podczas wprowadzania igły odciągamy lekko tłok strzykawki, po pojawieniu się krwi pozostawiamy strzykawkę w tej pozycji aż do pobrania niezbędnej próbki krwi.
Do stosowania tej metody niezbędna jest doświadczenie i dokładna znajomość anatomii.
W poniższej tabeli przedstawiono najczęstsze miejsca pobrania krwi w zależności od gatunku (na podstawie naszych doświadczeń).
Gatunek | Miejsce wkłucia |
Królik | żyła brzeżna ucha, żyła odpromieniowa, żyła odpiszczelowa, żyła główna doczaszkowa, żyła jarzmowa |
Świnka morska | żyła odpiszczelowa, żyła udowa, żyła odpromieniowa, żyła główna doczaszkowa |
Szynszyla | żyła odpiszczelowa, żyła udowa, żyły ogonowe, żyła odpromieniowa, żyła główna doczaszkowa |
Szczur | żyły ogonowe, żyła odpiszczelowa, żyła udowa, żyła główna doczaszkowa, żyła odpromieniowa |
Koszatniczka | żyła odpiszczelowa, żyła udowa, żyła główna doczaszkowa |
Piesek preriowy | żyła odpromiwniowa, żyła odpiszczelowa, żyła główna doczaszkowa, żyła jarzmowa |
Fretka | żyła odpromieniowa, żyła odpiszczelowa, żyła udowa, żyły ogonowe, żyła główna doczaszkowa, żyła jarzmowa |
Gerbile, Chomiki, Myszy | żyła główna doczaszkowa |
Jeże | żyła odpiszczelowa, żyła odpromieniowa, żyła główna doczaszkowa |
Podsumowanie
Przy odrobinie wprawy jesteśmy w stanie pobrać krew od prawie każdego gatunku zwierzęcia. Większość małych ssaków dosyć dobrze znosi pobieranie krwi bez narkozy. Należy jednak starać się żeby stres z tym związany był jak najmniejszy dlatego tez ważne jest dosyć szybkie wykonanie całej procedury. Dzięki badaniom krwi jesteśmy w stanie dokładniej diagnozować i leczyć naszych pacjentów. W Ogonku standardem jest wykonywanie kontrolnych badań krwi przed każdym planowanym zabiegiem chirurgicznym.
Opracowanie lek. wet. Małgorzata Krasowska
Zdjęcia lek. wet. Milena Wojtyś-Gajda